ارزیابی، چرا و چگونه؟
می توان ارزیابی را یکی از اصلی ترین ارکان پیشرفت انسان نام برد. انسانی که خود را مورد ارزیابی قرار ندهد متوقف خواهد بود. همچنین ما به وسیله دیگران مورد ارزیابی قرار می گیریم. از پدر و مادر گرفته تا مدرسه و دانشگاه و حتی در محل کار. اما چرا ارزیابی برای پیشرفت مهم است و چگونه باید خودمان و یا دیگران را مورد ارزیابی قرار دهیم؟
چگونه ارزیابی کنیم؟
تبیین انتظارات
هر ارزیابی بر اساس یک هدف گذاری صورت می گیرد. نمی توان بدون این که مشخص کرد دقیقا ما چه چیز از مخاطب انتظار داریم، او را مورد ارزیابی قرار داد. به این منظور باید هدف به خوبی مشخص و راه رسیدن به آن نیز به خوبی ترسیم شود.
ترسیم انتظارات منطبق بر توانایی ها
همان طور که از یک فرد ناشوا نمی توان انتظار داشت مثلا در طی یک دوره بتواند با تمرین صداها را بشنود، باید انتظاراتمان را از افراد مختلف متناسب با توانایی های بالقوه و بالفعل آن ها تعیین کرد. همانطور که میان فرد ناشنوا و شنوا تفاوت هست، میان تمامی افراد تفاوت وجود دارد هرچند که ممکن است این تفاوت آشکار نباشد وبرای کشف آن نیاز به زمان، مهارت و …. باشد. اما باید در تعیین انتظارات به آن توجه کرد.
هر فرد اول با خودش مقایسه شود
در وهله اول هر فرد باید با عملکرد سابق و توانایی های خودش مورد سنجش واقع شود. به طور مثال از دانش آموزی انتظار داریم طی یک دوره بتواند در مقابل جمع به خوبی سخنرانی کند. قبل از این که او را با سایرین مقایسه کنیم باید ببینیم در ارزیابی قبلی چه جایگاهی داشته و اکنون توانسته چقدر موفقیت کسب کند و اگر پیشرفت داشته نباید به هیچ عنوان از آن چشم پوشی کرد. و این نکته را نیز باید در نظر گرفت که هرکدام از دانش آموزان با یک سرعتی می توانند به آن هدف برسند. بعد از لحاظ این نکات می توان هر فرد را با سایرین مقایسه کرد و در واقع مقایسه او با دیگران در پیشرفت نسبت به توانایی های خودشان است.
ارزیابی باید به صورت مرحله ای، دقیق و با راهنمایی همراه باشد
ارزیابی مرحله ای باعث می شود به عنوان یک ایستگاه بازیابی عمل کند. به عنوان یک دکه راهنما برای ادامه مسیر. برای این که یکی از مهمترین اهداف ارزیابی یعنی شناخت از خود محقق شود، باید قبل از این که دیر شود (قبل از رسیدن به وقت تعیین شده برای هدف) فرد از حرکت در مسیر صحیح مطمئن شود برای همین باید بارها قبل از رسیدن به وقت معین مورد ارزیابی قرار گیرد و راهنمایی های لازم صورت پذیرد.
ارزیابی مفید باید ضعف ها را به صورت دقیق بیان و همراه با برنامه برای بهبود آن ها باشد.
چرا ارزیابی مهم است؟
وقتی انسان از نحوه عملکرد خود آگاه باشد و بداند دقیقا می خواهد به چه چیز برسد، آن وقت می تواند بر روی ضعف های خود کار کند و خود را بهبود ببخشد. اما اگر ارزیابی نباشد، انسان دچار درجا زدن خواهد شد و در پیچ و تاب مسیر گم و از هدف غافل می شود و دچار بی برنامگی نیز خواهد شد.
حال می توان فهمید ارزیابی صحیح چقدر می تواند ضروری باشد. چه ارزیابی تحصیلی از دانش آموزان و چه ارزیابی از عملکرد خودمان در زندگی.
